Uitingen van Mariaverering in Goirle en Riel

De meimaand is voor velen de ‘bloeimaand’. Door katholieken wordt de meimaand ook de Mariamaand genoemd. In deze maand wordt Maria, de moeder van Jezus Christus, door hen geëerd. Dat kan op vele manieren. Door het plaatsen van beelden van Maria, door bedevaarten, door speciale uitingen van dankbaarheid. In de tweede helft van de vorige eeuw, toen het katholieke geloof nog veel aanhangers had, waren die uitingen vaker aanwezig dan tegenwoordig. In Goirle en Riel waren en zijn die nog steeds zichtbaar.

Maria in de kerken.

De meest voor de hand liggende plaats van Mariaverering is de kerk. In de kerk van Sint Jan zijn deze nog op vele manieren zichtbaar. Toch is er ook een Maria-uiting verdwenen. In 1901 werd in de kerk een Lourdesgrot met Mariabeeld geplaatst. Eind 1943 moest deze grot plaats maken voor een nieuwe kerststal. Pastoor van Riel vond de grot te kitscherig. In de Sint Jan is Maria op vele wijzen aanwezig. In de linker kruisbeuk is een groot glas-in-loodraam met een afbeelding van de Blijde Boodschap aan Maria. Dit raam is in 1931 geplaatst. Tussen dit raam en het priesterkoor staat het Maria-altaar. Vele bruidjes hebben hier, tijdens de inzegening van hun huwelijk, een kaars opgestoken. Aan de andere zijde van het priesterkoor staat bij de doopvond een barok Mariabeeld uit ca. 1700. Verder komt Maria nog tientallen keren voor in beelden, schilderij en houtsnijwerken. Toen in 1940 de nieuwe kerk op de hoek Tilburgseweg/Van Malsenstraat klaar was, kreeg deze de naam H. Maria Boodschap. Ook in deze kerk zijn op diverse manieren beeltenissen van Maria aanwezig. De kerk is nu al enkele jaren aan de eredienst onttrokken. In de Goirlese kapellen, bij CC Jan van Besouw en op Nieuwkerk, is een Mariabeeld aanwezig. In de kerk van H. Antonius Abt in Riel is Maria aanwezig in beelden, houdsnijwerken en schilderijen.

Bedevaarten

In Nederland en in Europa zijn veel bedevaartplaatsen waar Maria ooit is verschenen. De bekendste plaats is wel Lourdes aan de voet van de Pyreneeën in Zuid-Frankrijk. Velen hebben deze plaats bezocht om langs de grot met het Mariabeeld te lopen en zich te wassen met het Lourdeswater. Deze bijzondere grot met Mariabeeld is op heel veel plaatsen nagebouwd. Andere Mariabedevaartplaatsen, die vanuit Goirle werden bezocht en nog steeds worden bezocht zijn: het Duitse Kevelaer, net over de grens bij Nijmegen, in België Scherpenheuvel en Beauraing in de Ardennen. Ook in Meerseldreef (bij Baarle-Nassau) is een Lourdesgrot gemaakt. In Brabant en in onze regio gaan Mariavereerders vaak naar De Zoete Lieve Vrouw in de Sint Janskathedraal in Den Bosch, naar Handel (bij Boekel) en dichterbij naar ’De Heilige eik’ bij Spoordonk of naar de Hasseltse Kapel in Tilburg. De bedevaart van Goirlenaren naar Scherpenheuvel werd georganiseerd door het Broederschap van de R.K. Werklieden processie van Tilburg e.o.. In Goirle werden om 06.00 uur de bedevaartgangers met een bus opgehaald en naar Scherpenheuvel gebracht. Daar volgde dan een H. Mis en een processie, waar de kinderen die na hun Eerste H. Communie mee mochten, meeliepen als bruidje of heraut. Ook gingen sommige Goirlenaren op de fiets naar Scherpenheuvel, een kleine 70 kilometer. Naar de Sint Jan in Den Bosch ging men vanuit Goirle vaak te voet. Ook dan werd gestart in de vroege ochtend om de ca. 30 kilometer te overbruggen. In de Sint Jan werd dan een H. Mis bijgewoond en een kaarsje aangestoken bij De Zoete Lieve Vrouw. De trein en bus bracht dan de bedevaartgangers weer naar huis. Naar de Hasseltse Kapel in Tilburg werd ook gefietst of gelopen. Voor de kinderen waren de snoepkraampjes rondom de kapel het meest interessant.

Lourdesgrotten

Vroeger waren er Lourdesgrotten in de tuin van fabriekseigenaar Jan van Besouw en in de tuin van Huize in de Bocht aan de Tilburgseweg. Deze grotten zijn al lang verdwenen. In het bos aan de Dr. Keyzerlaan staat bij het voormalige openluchttheater nog steeds een Lourdesgrot. Helaas is deze een beetje vernield en ontbreekt het Mariabeeld. Nog wel compleet aanwezig is de Lourdesgrot op Nieuwkerk. De grot op Nieuwkerk is vanaf de zandweg niet te zien, maar wel gemakkelijk te vinden. Ga je door de hoofdpoort en na ca. 30 meter naar links over het grasveld, dan zie je direct aan de linkerkant de Lourdesgrot. De Mariagrot in Riel staat op het einde van Het Hoefke aan de rechterzijde in de bosrand. Deze grot is pas opgeknapt.

Dank aan Maria voor bescherming

Een gezegde is: ‘In tijd van nood leert men bidden’. Dit gebeurde heel vaak op het einde van de tweede Wereldoorlog, toen Goirle en Riel in oktober 1944 in de frontlinie lagen. De bewoners van de Kalverstraat en het Oranjeplein beloofden een beeld van Maria te plaatsen als zij werden beschermd tijdens de beschietingen. Na de oorlog plaatsten zij op de hoek Kalverstraat/Oranjeplein het door Luc van Hoek vervaardigde Mariabeeld. Bij de herinrichting van De Hovel is het Mariabeeld naast het gemeentehuis gezet. Ook de bewoners van ’t Ven deden dezelfde belofte aan Maria. In 1952 werd door hen een Mariakapel gebouwd. Deze staat nog steeds bij het Mill Hillcollege. Maar ook individuele inwoners deden deze belofte. Zij plaatsen een afbeelding van Maria, in de vorm van een tegel, aan de voorgevel van hun woning. Deze tegels waren meestal uitgevoerd in terracotta, maar er zijn ook diverse andere uitvoeringen in Goirle en Riel. Vooral op de terracottategels staat de tekst: “O.L. Vrouw van Altijd Durende Bijstand. Bescherm ons Gezin.” Deze geveltegels zijn het meest te zien in het zuidelijke deel van Goirle. Op het einde van de oorlog zijn veel granaten vanuit Poppel en Hilvarenbeek afgevuurd op Duitse stellingen, de toren van Sint Jan en molen De Visscher. In Goirle zijn ongeveer 32 Maria gevelstenen te vinden. In Riel zijn ca 8 tegelafbeeldingen.

Goirle bijna bedevaartplaats

Op pinksterzondag 1 juni 1941 komt Tilleke Jansen, wonende op de hoek van de Voorheide en de Nieuwkerksedijk, beneden en ziet dat het Theresiabeeldje bedekt is met sneeuw. Zij veegt de sneeuw weg, maar die komt weer terug. Tilleke denkt direct aan een wonder. Haar huisgenoten en gewaarschuwde buren zijn ook onder de indruk. Al snel wordt in Goirle bekend dat Maria op de Vurhaai is verschenen en in korte tijd staat het huis van de familie Jansen vol nieuwsgierige mensen. Het huis werd te klein en buiten ontstond een volksoploop. De pastoor van de H. Maria Boodschapkerk, Pastoor Pessers, kwam met zijn kerkmeester Ir. Scheffers kijken. Laatstgenoemde nam het beeldje mee voor een scheikundig onderzoek. Wat bleek? Het beeldje was de dag ervoor met een surrogaat wasmiddel schoon gemaakt. Het vochtige zeep drong door tot in het gips van het beeldje en hierdoor kon een schimmel tot ontwikkeling komen. Dit veroorzaakte de sneeuw. De Goirlenaren gingen teleurgesteld naar huis. In gedachten zagen zij Goirle al als een bedevaartplaats. Alleen Dorus Couwenberg, de ijscoman, is er die dag beter van geworden.

JS