DODENHERDENKING GOIRLE 4 MEI 2015

Gisteren vond onder belangstelling van veel publiek in Goirle de dodenherdenking plaats, waarbij de heer Jan van Eijck, voorzitter 4 Mei-comité Goirle, onderstaande toespraak hield over vrijheid.

Dames en Heren, jongens en meisjes,

Ik mag u van harte welkom heten bij deze dodenherdenking 2015 van de gemeente Goirle. Wij willen bij deze dodenherdenking ALLE slachtoffers van oorlogsgeweld herdenken, allen die hun leven gaven voor onze vrijheid, in Nederland en bij al onze buitenlandse missies.

Wat een roerige tijden maken wij mee. Roerige tijden, niet hier in Goirle; nee, hier is het oorverdovend rustig als je dat vergelijkt met de grote wereld. Nee, roerige tijden elders dus. Roerige zaken, waar je triest, droevig en angstig van wordt. Behalve zo’n verschrikkelijke aardbeving zoals vorige week in Nepal, en de dieptrieste verdrinking van honderden bootvluchtelingen in de Middellandse Zee pas twee weken geleden, doel ik in het verband van deze dodenherdenking en vrijheidsbeleving op iets anders: op het gedoe om de vrijheid van meningsuiting en de gewelddadige excessen daaromheen. Ik bedoel met name het gebeuren dat bekend werd als Je suis Charlie, om u allen meteen midden in het verhaal te zetten. De ultieme vrijheid van meningsuiting die het Franse cartoonmagazine Charlie Hebdo nastreefde, beet in zijn eigen staart… Na dit vreselijke incident, waarbij maar liefs tien redacteuren, tekenaars, medewerkers van Charlie en 2 politieagenten in januari van dit jaar in Parijs bruut werden doodgeschoten, dreunde de discussie daarna nog maandenlang na…

Discussies, niet alleen op TV of in de krant, maar ook op scholen, op het werk etcetera. Ik citeer het Brabants Dagblad bij een discussie met ROC-studenten in de Nieuwe Vorst in Tilburg, precies een maand geleden: ”In dit land mag je alles zeggen, jullie Nederlanders moeten alleen niet zo zeuren”, zo zei een Afghaanse jonge vrouw van 20 jaar, die heel wat onderdrukking in haar moederland had meegemaakt. En een andere quote was: Vrijheid van meningsuiting? Die vrijheid is duur….

Wij ervaren al 70 jaar vrijheid in ons land, in ons dorp. Toch zitten er nogal wat scheurtjes in die vrijheid in onze samenleving. Geen scheurtjes door het gas in Groningen of aardbevingen in Nepal, maar scheurtjes door het geweld van de discussie om die vrijheid. Gaan wij wel goed om met onze vrijheid?, hoor ik vaak zeggen tegenwoordig. Er heerst een toenemende twijfel…

Ik vond het antwoord bij Marijn van de Laar, pastor van de Lukasparochie in Tilburg-West. Dat heet tegenwoordig allemaal anders, die parochies, maar iedereen weet waar de Lukaskerk ligt.. Ik ken Marijn van de Laar vrij goed.

Vrijheid, zo zegt Marijn van de Laar, heeft alles te maken met rekening houden met elkaar, met respectvol omgaan met elkaar én met samen delen. Ja, denk je dan: dààr gaat het om! Dat is het: vrijheid is als elkaars gelijken zijn!

Ik ben mét hem van mening dat vrijheid nooit ultiem en absoluut is. Ook vrijheid kent zijn grenzen. Bijvoorbeeld de grens van kwetsen. Vrijheid van meningsuiting mag niet kwetsend zijn, mag niet beschadigen, mag ook niet iets kapot maken.

Wij hebben het daar moeilijk mee, met beperkingen. Moeilijk met grenzen stellen bij zo’n abstract begrip als vrijheid. Of bij een begrip als geluk. Ja, alles moet kunnen ten behoeve van vrijheid en geluk, toch? En toch vraagt samenleven met 365 man per vierkante kilometer om begrenzingen. Kwets niet onnodig, beschadig niet onnodig. Nederlanders staan in de wereld nogal bekend om hun rechtuit zijn, geen blad voor de mond nemen, hun eerlijkheid. Of het nu toeristen zijn, of zakenlui, of journalisten of cabaretiers: alles moet gezegd kunnen worden. Vloek maar raak. Gebruik maar scheldwoorden, of onbetamelijke kreten. Maar let maar eens op: het stáát wel flink, maar de wereld wordt er niet beter van! Ik blijf dus vinden dat er grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting. Soms fatsoensgrenzen, soms grenzen uit respect, soms grenzen om niet te beschadigen of niet te kwetsen.

Dat geldt vooral ook voor zaken rondom de herdenking van 4 en 5 mei. Ook rondom de dodenherdenking maken we elk jaar weer die discussies mee: wel of geen Duitsers erbij, wel of geen Joden op dezelfde steen, wel of geen verraders herdenken, wel of geen namen noemen. Het ligt zó gevoelig. Er zijn nog steeds medelanders die zich gekwetst voelen, alleen al door deze discussie.

Ik sta dan ook op het standpunt, om voorzichtig met elkaar om te gaan in deze zaken. Kwets elkaar niet in zo’n gevoelige materie. Het gaat toch om de kern: Laten wij de vrijheid die wij 70 jaar geleden hebben bevochten, respectvol behandelen, zodat wij hem ook blijven verdienen! Dat is de kern van vandaag!

Ik wens u allen een goede herdenking toe, vandaag en morgen.      

 Jan A.M. van Eijck, voorzitter 4 Mei-comité Goirle

(foto Joop Schepens)