Veranderingen

MH17, Oekraïne, Gaza, Boko Haram, Ebola, Islamitische Staat, wat een verschrikkelijke zomer! Leeghoofdig klaagden we voorheen over komkommertijd. Mijn vorige column (bijvangst) verscheen op 23 juli. Over de staat van de natie meldde ik dat alles de goede kant op ging, zelfs het grijze probleem bleek beheersbaar, die sombere wolk boven Nederland was aan het verdwijnen. Heel het GB-nummer was trouwens vrolijk van toon, zelfs Norbert kwinkeleerde over Goirles goodies dat het een lieve lust was. MH17 was toen al uit de lucht geschoten, maar niets ervan was nog doorgedrongen tot die editie van GB. Ik had het over de goedlachse Rutte. Maar de lach was toen al verdwenen. De media merkten op dat Rutte staatsman was geworden. Was is een staatsman? Een regeringsleider die weet dat er niet veel te lachen valt. Na MH17 was er iets fundamenteels veranderd, zei hij. We zullen nog zien wat er zo fundamenteel veranderd is. Nog een ding uit die column; ik beweerde dat er geen werkelijk of werkend alternatief is voor onze neo-liberale maatschappij. Dit zou de verandering moeten zijn, dat we op zoek gaan naar dat alternatief. Niet langer kan er rücksichtslos geld verdiend worden; we moeten opletten met wie we zaken doen. In Nederland is er altijd die spanning geweest tussen belangen en waarden, ofwel tussen koopman en dominee. Het zou een verandering zijn als die twee dichter bij elkaar gaan staan; hand in hand zal wel wat veelgevraagd zijn. Wat nog meer? Een (Nederlandse) predikant in Londen, kijkend naar de verwerking van het verdriet om de 298 slachtoffers, vond dat de kerk in Nederland antiek geworden was, de samenleving definitief post-christelijk. In zijn troostwoord nam koning Willem-Alexander het woord God niet in zijn mond. Beatrix zou dat wel gedaan hebben met een bede om kracht en bijstand. De voorgangster van de indrukwekkende oecumenische rouwdienst op de TV zei dat er dingen zijn die wij niet aan kunnen, daarvoor heb je de kerk nodig. Volgens de waarnemer in Londen hebben de mensen in Nederland de kerk niet nodig. Ze doen het zelf, ze hebben zelf de rituelen uitgevonden die nodig zijn. Indrukwekkende rituelen. Hoe reageerden mijn mede-columnisten op MH17? Zeer verschillend. Johan Verwiel schreef welsprekend en wrang door te zwijgen over MH17; hij had het over de rigoureuze insectenbestrijding waarmee de vogels uit de lucht worden gehaald die van insecten leven: dag insecten, dag vogels, dag mensen. Naast zijn column in GB van 30 juli stond een foto van de bloemenzee voor Astrid en Bart op De Hovel. Wilma Robben een week later schreef over de ramp: we zijn getroffen tot in de haarvaten van de samenleving. Willem van de Vrande had zijn hoofd leeg gemaakt en raadde iedereen aan hetzelfde te doen. Max Knegtel vorige week was ook welsprekend in zijn zwijgen. Hij had het over het geluk van het grootouderschap. Natuurlijk: ook onze kleinkinderen hebben het recht om te leven, liefst met een onbekommerde jeugd en lieve grootouders. Laten we hopen dat dit niet zal veranderen ....