Burger meer baas door gedeelde zorg? Gewoon beginnen!

ingevoerd op 18-7-2014

Laatst sprak ik Pernell Criens, raadslid. We spraken over zorg en welzijn. Pernell: “Harald, je hebt visie, ideeën en weet van wanten. Deel het!” Vooruit dan maar:
Het hervormen van de langdurige zorg is volop gaande. Er is geen weg terug. Aan de gemeente de uitdaging om samen met zorgaanbieders en burgers deze zorg lokaal te organiseren. Dé kans om het beste van deze werelden samen te smelten.

Ik geloof er in om in te zetten op de draagkracht van direct-naasten van mensen met complexe zorgvragen. Aandacht, compassie, warmte en presentie, zijn vaak belangrijker dan behandelen. Het begrip zorg barstte uit de voegen. Teveel noemden we ‘zorg’ of we vlogen het nodeloos medisch aan. Terwijl het vooral gaat om zorgzaamheid, eenvoud en veel minder om zorg: we raakten uit koers.

Méér met mantelzorgers
Slechts een stukje van de langdurige zorg is professioneel. Driekwart vindt al plaats door mantelzorgers en vrijwilligers. Informele zorg gebeurt dus vooral thuis. Dat ís wat! Toch denken velen dat vooral professionals zorg verlenen. Terwijl deze pas nodig zijn als je het zelf niet meer kunt (oplossen). Of om slechter te voorkomen.
Pleiten voor informele zorg is terecht. Het draait erom dat mensen met ingewikkelde zorgvragen waar mogelijk hulp ontvangen zodat ook zij ‘goed kunnen leven’. Versterk ze in hun veerkracht, heb oog voor kwetsbaarheid. Leer ze omgaan met beperkingen. Sommige hulpvragers hebben meer problemen. Al zijn hun noden morgen nog niet opgelost, met hulp van wat er écht toe doet, kunnen ze met veel minder moeite hun eigen leven leiden. Zinvolle aandacht betekent geluk.

Binding in eigen buurt
Een technische thuisaanpassing kan ongemak wegnemen. Toch heb je er meer aan als iemand vraagt hoe het is. Gelukkig ontstonden hier al enkele initiatieven. Zoals Contour die meedenkt en meedoet. Of de bloei van ‘GoirleInDialoog’. Maar er is meer nodig om hulp per vrager passend te organiseren. Wees hier positief, want er kan veel. Te beginnen met kleine bewegingen, vanuit onszelf. Ook ik heb hier te leren…. Misschien voelt ook u zich nog wat minder betrokken. Maar lukt het eenmaal om normale burenrelaties te organiseren, dan voegt dat veel waarde toe aan het welzijn van kwetsbaren. Begin ergens, zoek contact met elkaar, van klein naar groter en van beneden naar boven! Goirle’s motto moet zijn: ‘Maak ter plekke verbindingen’!

Gezonde leefstijl: preventief
De uitdaging is dat je zelf voorkomt dat je zorg nodig hebt. Doe wat je zelf kunt. Streef naar vitaliteit. Zet in op gezond leven, vóórzorg en veerkracht. Zodat je uit de molen blijft van medicaliseren en professionaliseren. Voorkomen blijft beter dan genezen. Gewoon waar mogelijk, speciaal indien écht nodig.
Antwoorden liggen vooral buiten de zorg. Zo maakt men afspraken over minder zout in voedingsfabricaten. Of ga als roker eens écht de strijd aan met de sigaret. Dan werkt alleen radicaal veranderen, zoals een rups verandert in een vlinder. Dat vraagt meer dan een ‘make-over’, al is ook daar soms moed voor nodig. Gewoonten zijn hardnekkig, wie herkent dat niet?

Stapsgewijs veranderen
Zo’n vlinder als lonkend perspectief? Dat vraagt wel om anders denken, doen en laten. Al heb je niet altijd zin in ‘bewustworden’, optimisme en gezond verstand kunnen goed helpen. Immers, eerder pasten we ons gedrag grondig aan. Zo roken we fors minder. En liggen er in de super meer bio-producten. Je kunt meer veranderen dan je denkt, zelfs je levensstijl.

Baas over eigen bestaan
Ook in de zorg bepalen pioniers de norm. Ik zie hier nog weinig echte zeggenschap. Terwijl ik zelf baas wil zijn over mijn leven. Dat verdient stimulans. Er ontstaan initiatieven van burgers die hun eigen hulp organiseren. Als je zelf meer geld moet neertellen voor wat je aan zorg ‘verteert’, dan ben je slim als je dat zelf optimaal beïnvloedt.
In sommige gemeenten starten burgers zelf een zorginitiatief, zonder hulp van een instantie. ‘Niet nodig’ riepen ze en prompt begonnen zij zelf te organiseren. Bewonderingswaardig, want wat je ziet is dat gemeente(instanties) uiteindelijk volgt. Ook hier: eenvoud en van klein naar groter. Goed voorbeeld doet volgen. Ook zorgorganisaties dragen meer verantwoordelijkheden over aan cliënt(netwerk), als vorm van eigenaarschap. Als een verzorgingshuis sluit, dan kunnen met plaatselijke steun toch sommige functies zoals de tuin, de maaltijden en de activiteiten overeind blijven. Dat werkt ten gunste van de dorpse leefbaarheid. Alles is liefde? Uhhh…, zeker is dat alles draait om menselijk contact. Het gaat er om dat zo’n zorgorganisatie oprecht handelt en er samen met burgers iets moois van maakt. Dat wekt meer vertrouwen op dan allerlei zorgwetten. Niet alleen dus, maar samen.

Ingrijpend veranderen
Laten we samen met onze gemeente verder kijken dan de neus lang is. De zorgkanteling vergt tijd. Zo’n omwenteling kan een generatie duren. Al hoeft niet alle zorg informeel te zijn, er kan zeker nog een dot bij, zei een hoogleraar ‘zorg’ onlangs. “Toe maar”, hoor ik u roepen? Maar lees nog even door…
Een stukje zorg blijft altijd professioneel. Dat moet en dat kan, want we blijven rijk. Alleen moeten we het morgen fors anders doen dan we het gisteren deden. Als burgers het eigenaarschap van de zorg met elkaar gaan delen. Waarom? Er is teveel doorgesluisd en weg georganiseerd naar zorgorganisaties, zorgverzekeraars en gemeentes. Terwijl niemand het idee had daar invloed op te kunnen uitoefenen. Het gevolg? Vervreemding, samen met eenzaamheid een gruwel van deze tijd…

Langdurige zorg hervormen
Wij horen- en praten over de participatiesamenleving. Naast meedenken, meedoen en mee(be)leven betekent participeren ook mede-eigenaarschap. Dáár zou het vooral over moeten gaan. Want als je je zelf écht verantwoordelijk begint te voelen voor je bestaan, pas dán zal je dat eigenaarschap kunnen omarmen. Op voorwaarde dat je dit met plezier kunt uitoefenen.
Kan de zorg straks meer van onszelf worden? Ik zeg ja! Het kan én is bovendien beter.
Samen met onze gemeente kunnen u en ik het tij van vervreemding de rug toekeren. Dat begint door betrokkenheid te tonen bij de zorg van jezelf én je naaste. Gewoon beginnen!

Reacties welkom.
U mag ze sturen naar Redactie Goirles Belang, de Hovel 46, 5051 NR Goirle.
Of mail ze naar: redactie@gbg.nl
De redactie zal uw reacties doorsturen.

Harald Zegers
Zorg Zorg